Werklieden bemint uw profijt!

De Belgische werkliedenpartij was eind 19de eeuw de sterkste socialistische formatie van Europa. Tal van Belgische historici wijzen sinds lang op het bestaan van een sociaal-democratisch 'modèle belge' met grote internationale uitstraling. Vreemd. België schittert meestal door afwezigheid in de wetenschappelijke literatuur over het internationaal socialisme voor de eerste wereldoorlog. Was de Sozialdemokratische Partei Deutschlands niet dé Müsterpartei van het internationaal socialisme? In zijn antwoord analyseert Hendrik Defoort de originaliteit van het Belgisch socialisme. Het fundament ervan was het coöperatief model, de organisatorische vertaling van een samengaan van elementen uit het marxisme en het progressief liberalisme. Het huwelijk tussen het socialisme en het 'liberale' coöperatisme resulteerde in wat tijdgenoten omschreven als 'een klein socialistisch universum': een geheel van instellingen die niet alleen alle behoeften van de arbeiders wilde bevredigen en hun sociale activiteit stuurde, maar die evenzeer een vorm van sociale zekerheid ontwikkelde. De sleutel tot succes was het appelleren aan het eigenbelang: 'Werklieden bemint uw profijt!'. Zette het ook buitenlandse sociaal-democraten aan tot consumeren voor de revolutie? Bij de zoektocht naar inzicht passeren tal van personages, ideeën, themata, kapitaal, symbolen en steden de revue: Jean Jaurès, Dresden, Domela Nieuwenhuis, Milaan, Maison du Peuple, Rochdale, Gent, Phillipe Buchez, Migratie, Robert Owen, Madrid, Wilhelm Liebknecht, Edouard Anseele, Groningen, Lille, Charles Gide, Emile Vandervelde, Karl Marx, Chez Nous, Amsterdam, Londen, Louis Blanc, Karl Kautsky, Saint-Claude, Rotterdam, François Laurent, Charles Kerr, Stuttgart, Filipo Turati, Roubaix, Ristourno, Charles Fourier, Roubaix, Charles Howarth, Borinage, wijnhandel, Edouard Bernstein, Saksen, Casa del Popolo, Brussel, Joseph Proudhon, 1 mei, Jolimont, Jean Alleman, Maastricht ... Een wandeling door een heuse brok sociale geschiedenis van Europa tijdens de lange negentiende eeuw.