Maskers, Missen En Meesters

In de reeks 'Religie heen en terug' verschijnt jaarlijks een boek over een belangwekkend onderwerp dat een ruimer publiek kan interesseren en tegelijkertijd uitnodigt tot interdisciplinaire bezinning. Het centrale thema is ditmaal 'rituelen'.
De auteurs willen laten zien hoezeer cultuur doordrongen is van ritualiteit. Dat geldt ook voor onze eigen cultuur. Dit was vooral zichtbaar in haar premoderne gestalte: liturgie, kunst, sociale levensvorm en ritueel vormden een onlosmakelijk geheel. We zijn vandaag bijzonder gespitst op de rituele dimensie van andere culturen. Dit boek wil daarop inspelen en daarnaast ook de (vergeten) verworteling en verfijning van onze eigen rituele esthetica in herinnering brengen. Deze loopt uit op eigen artistieke vormen, die zich later hoe langer hoe meer verzelfstandigen, en zo loskomen van hun oorspronkelijke samenhang.
Op de rol, het belang en de betekenis van rituelen wordt hier ingegaan vanuit sociologische, antropologische, theologische en filosofische invalshoeken.
Aspecten die aan de orde komen zijn onder meer de vraag naar 'waarheid' en 'leugen' in rituelen, de spanning tussen lokale en globale rituele boodschappen, de betekenis van religieuze massaverschijnselen, de laat- en postmoderne transformaties van het ritueel, en de vormentaal van het ritueel.
Dit boek behoort waarschijnlijk tot het beste van wat er de laatste decennia over rituelen is gedacht. Een verscheidenheid van standpunten over het ritueel komt aan bod: de revaluatie van zijn betekenis en boodschap bij van Beek, en van zijn vormelijkheid bij Cortois. Neckebrouck waagt zich voor het traditionele ritueel aan een fundamentele herdenking die baanbrekend is te noemen; Weyns stelt daartegenover de omvorming ervan vandaag tot instantritueel in het licht. Een unieke bundel voor ieder die zich wil bezinnen op de rol, het belang en de betekenis van rituelen.
Paul Cortois doceert aan het Hoger Instituut voor Wijsbegeerte en heeft gepubliceerd op de terreinen van wetenschapsfilosofie, filosofie van de cultuurwetenschappen, ritualistiek en godsdienstfilosofie.
Valeer Neckebrouck is emeritus hoogleraar aan de theologische faculteit en het departement culturele antropologie van de ku Leuven. Hij verrichtte antropologisch onderzoek in Afrika en Latijns-Amerika.
Wouter van Beek is antropoloog aan de Universiteit van Utrecht en het Afrika Studiecentrum te Leiden. Hij bestudeert lokale religies in Afrika, i.h.b. in Noord-Kameroen onder de Kapsiki/Higi, in Centraal Mali onder de Dogon.
Walter Weyns doceert cultuurtheorie en sociologie aan de Universiteit Antwerpen. Zijn onderzoeksinteresse gaat vooral uit naar cultuurkritische analyses.