Briefwisseling

Martin Ros, die dankbaar met Theo Sontrop de scepter zwaaide over het fonds van De Arbeiderspers, sprak altijd lovend over Robert Lemm. Ros had een immer-hak specifieke voorkeuren, oude meesters zoals Chateaubriand, wielrenners zoals Fausto Coppi, en het illegale leven met Maria McCarthy. Tot echte vriendschappen was Ros niet goed in staat. Daarvoor was hij te veel eenling, hij haalde zaken te gemakkelijk naar zich toe, hij was te wantrouwig en te solitair. Maar bewondering kon hij wel hebben. Voor Vestdijk – 'hoe was het mogelijk dat hij vanuit zijn zolderkamer Rumeiland kon construeren' –, voor Louis Paul Boon die sociale misstanden aan de kaak stelde en zelf van eenvoudige komaf was. Verwondering was er ook voor Robert Lemm, die in zijn ogen een haak was naar de deur van het door hem zo gemiste rijke kamersleven dat hij had gekend in zijn jeugd rond de Vituskerk in Hilversum. Robert Lemm, die nooit zijn voorkeuren onder stoelen of banken stak, had de sympathie van Ros. Lemm vertegenwoordigde voor Ros – zo vertelde hij mij vaak – die constante waar hij eigenlijk naar verlangde. Een soort moreel ijkpunt op flexibele hoogte, al had Lemm daar geheel niet om gevraagd. Kortom, Lemm kon geen kwaad doen bij Ros, en Ros zag het talent van deze erudiete schrijver, met fenomenaal geheugen en zeer grote literaire oplossing; een auteur van formaat. Een levendige correspondentie volgde. In de brieven zouden al snel namen als Neruda, Borges, Monegal en Mendoza over en weer vliegen, want de Latijns-Amerikaanse literatuur was het hart van Lemms belevingswereld. Het voorwoord tot deze bundel brieven werd verzorgd door uitgever historicus Perry Pierik die beide heren had samengevoegd.