De mythe van het oosten

Hoort Rusland bij Europa? En voelt Rusland zich betrokken bij Europa of ziet het zichzelf als wezenlijk daarvan onderscheiden? Voor de westerse mens vielen Rusland en de Russisch-orthodoxe kerk eeuwenlang buiten de christelijke horizon en het cultuurhistorisch besef. Al in de vroege Middeleeuwen zijn de berichten over dit deel van christelijk Europa vaag en fragmentarisch. En in moderne kerkhistorische handboeken en geschiedenissen van religieuze kunst figureert Rusland nog steeds slechts in de marge. In De mythe van het Oosten laat Ruslandkenner Wil van den Bercken zien dat de Russen zelf zich ook vaak los beschouwden van Europa en zich er in hun religieuze uitingen zelfs tegen afzetten. Terwijl in West - Europa de blik westwaarts was gefixeerd, koesterde men aan Russische zijde de 'mythe van het Oosten: de gedachte dat het christendom en de beschaving zich bewegen in oostwaartse richting. In het huidige postcommunistische Rusland grijpen velen opnieuw terug naar denkbeelden die Rusland onderscheiden van de rest van Europa. Toch is Rusland altijd tot de Europese cultuursfeer blijven behoren. Van den Bercken toont het met de stukken aan. Met talrijke citaten uit soms heel bijzondere historische documenten beschrijft en illustreert hij de ontwikkeling van het religieuze identiteitsbesef van Rusland in de Kiëvse, Moskouse en Petersburgse fases van zijn geschiedenis. Daarmee krijgt een boeiend aspect van de Europese geestes 'geschiedenis voor het eerst de belichting die het verdient, terwijl het, ,geheel in een actuele context wordt geplaatst.